„Gorsze. Jak nauka pomyliła się co do kobiet” to zbiór niezwykle ciekawych informacji kontestujących stereotypowe myślenie o kobiecości i męskości. Angela Saini opisuje wiele teorii i analizuje przeróżne badania, który były prowadzone na przestrzeni lat w kontekście ich rzetelności i prawdziwości uzyskiwanych wniosków. To, co mi się najbardziej podobało to rozmowy z naukowcami i naukowczyniami – dało to książce trochę życia i pokazało jak wiele jest w naszych głowach stereotypów, które nawet w obiektywnym świecie nauki trudno jest pokonać.
Podczas lektury towarzyszyły mi liczne wspomnienia z zajęć z metodologii badań psychologicznych, na których cały czas nam powtarzano, że zbudowanie testu i zaprojektowanie eksperymentu nie jest łatwą sprawą. Saini pokazuje, że rzeczywiście nie jest to łatwe i nawet uznani badacze potrafią zabrnąć w ślepy zaułek. Najsmutniejsze było dla mnie czytanie fragmentu o badaniach Barona-Cohena, którego książkę „Teoria zła” bardzo lubię. Po lekturze „Gorszych” zaczęłam mieć wątpliwości co do rzetelności innych jego badań, co wprowadziło mnie nieco w stan lekkiego niepokoju.
Autorka przedstawia czytelnikom kolejne wyniki badań, teorie, analizy, które burzą dotychczasowy porządek świata, wskazują na odmienność naszego funkcjonowania, ale niekoniecznie odmienność, która służy do budowania stereotypowych stwierdzeń na temat mężczyzn i kobiet. Po skończonej lekturze mogę powiedzieć tyle, że każdy z nas jest inny, każdy ma swoje słabe i mocne strony, że geny to jedno, a kultura to drugie. To chyba jest najciekawszy wniosek do dalszych badań – na ile jednak kultura kształtuje świadomość i nasze funkcjonowanie. Na ile nasze nieuświadomione postawy i przekonanie wpływają na odbieranie i analizowanie danych ze świata.
Pierwszą pozycją, którą przeczytałam, która mocno położyła nacisk na fałszowanie obrazu świata także w badaniach była książka Caroline Criado Perez „Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn”. To w niej po raz pierwszy przeczytałam o wielu badaniach robionych dla mężczyzn i pod mężczyzn, których wyniki uogólniano potem na wszystkich ludzi. Pamiętam, jaką wzbudziło to wtedy we mnie złość i poczucie bezradności. Lektura „Gorszych” nie wzbudziła już aż tak silnych emocji, bo wiedziałam mniej więcej czego się spodziewać. Porażająca była za to liczba badań, na jakie powołuje się autorka pokazując fałszerstwa na wielką skalę. I to fałszerstwa nieuświadomione, które potem powielamy i przekazujemy dalej. Warto sięgnąć po tę książkę, chociażby po to, by to zobaczyć i zapisać argumenty do kolejnej dyskusji z osobami popierającymi patriarchat podpierając się nauką. Nauka, jak wszystko na tym świecie, nie jest obiektywna. Potrafi się pomylić z różnych powodów, ważne aby umieć przyznać się do błędu i nie iść w zaparte błędną drogą.
Chcesz wiedzieć więcej?
Saini, A. (2022). Gorsze. Jak nauka pomyliła się co do kobiet. Wydawnictwo Czarne. Link
“Badania robione pod mężczyzn i dla mężczyzn” – nie znam takich… ale znam mnóstwo takich robionych “pod kobiety”mi “udowadniających” niestworzone historie tylko po to by być zgodnymi z narracją feministyczna czy pseudonaukami typu gender studies
panu już podziękujemy.