Wielcy artyści i sławni wynalazcy wyłamują się z ogólnie przyjętych zasad życia społecznego. Za swój nonkonformizm często płacą wykluczeniem społecznym. Czy odrzucenie może sprzyjać tworzeniu nowych idei? Zgodnie z wynikami badań opublikowanymi na łamach Journal of Experimental Psychology: General odpowiedź brzmi „tak”, lecz jedynie wśród osób, które cenią niezależność.
Pamiętasz sytuację, w której wszyscy odmówili ci współpracy? A może naraziłeś się na bezwzględną krytykę i twoje rozwiązania oceniono jako bezwartościowe? Jeśli tak – doświadczyłeś odrzucenia społecznego. Gdy jesteśmy odtrąceni, często wkładamy wiele energii w odbudowanie więzi z innymi, dlatego może nam zabraknąć sił na realizację innych celów. Jednak niektórzy cenią indywidualizm bardziej niż dobre relacje. W takim wypadku odrzucenie może wzmacniać upragnione uczucie odrębności. Czy wtedy łatwiej znaleźć twórcze rozwiązanie, które jest z natury niezwykłe, nietypowe i kontrowersyjne?
Sharon Kim i Lynne Vincent z pomocą Jacka Goncalo postanowili odpowiedzieć na to pytanie. W pierwszym etapie naukowcy sprawdzili, na ile badani studenci przejawiają potrzebę wyjątkowości (np. zgadzają się z twierdzeniami: „wyrażam swoją opinię publicznie bez względu na to, co powiedzą inni”). Następnie wzbudzali w nich odczucie odrzucenia („nie zostałeś wytypowany do pracy w grupie w dalszym etapie eksperymentu”) lub akceptacji („dołączysz do grupy po ukończeniu kilku zadań”). W jednym z badań dodatkowo wywoływali poczucie niezależności (zakreślanie w tekście zaimków „ja”, „mnie”) lub zależności od grupy („my”, „nasze”). Na koniec uczestnicy rozwiązywali zadania wymagające twórczych rozwiązań: udzielali odpowiedzi na zagadki słowne lub rysowali stworzenie z innej planety.
Jak się okazało, uczestnicy o wysokiej potrzebie wyjątkowości najlepiej wypadali w zadaniach twórczych, gdy wcześniej doświadczali odrzucenia. Ta grupa osiągała także najlepsze rezultaty w porównaniu do pozostałych badanych. Naukowcy zaobserwowali, że odrzucenie sprzyja oryginalnym pomysłom szczególnie wtedy, gdy postrzegamy siebie jako niezależne jednostki.
Zdjęcie (CC) jessicahtam
Kim, S.H., Vincent, L.C. & Goncalo, J.A. (2013). Outside advantage: Can social rejection fuel creative thought? Journal of Experimental Psychology: General, 142, 605-611.
Opracowana przez autorkę notatka zawiera w sobie opis ciekawego jak i zaiste interesującego artykułu, wraz z przestawieniem wniosków, jakie uzyskali badacze z przeprowadzonych badań. Wspomniane badania miały na celu wykazanie, czy wpływ wykluczenia społecznego może sprzyjać człowiekowi o niezależnej osobowości na kształtowanie nowych, niekonwencjonalnych idei. Autorka przestawiła cele badań oraz względnie w jasny sposób przytoczyła zamiary badaczy, którymi to kierowali się w trakcie – w prosty i nie budzący wątpliwości sposób opisane zostały cele badania. Pomimo dobrze rozpoczynającego wstępu, Autorka w dość powierzchowny sposób odniosła się do procedury oraz metody badawczej, nie ujmując tym samym w treści tekstu w sposób precyzyjny, w jaki miało miejsce przebieg badań oraz jakimi środkami do pomiaru kreatywności się posłużono u danych grup badawczych.
Badania zostały skonstruowany w sposób powtarzający konkretne procedury oraz wprowadzający nowe środki, których celem było zmierzenie kreatywności oraz czynników jej sprzyjających. W pierwszym badaniu celem badanych było udzielenie prawidłowych odpowiedzi w Remote Associates Test (RAT), poprzez użycie słowa, które jest wspólne dla trzech, nie mających ze sobą powiązania słów. Wśród osób, u których celowo wywołano poczucie wyodrębnienia lub akceptacji, osoby, które zostały nieprzydzielone do grupy, wykazywały się bardziej twórczymi rozwiązaniami. Badanie drugie skupione zostało na ocenie przyrostu twórczych rozwiązań poprzez zwrócenie uwagi na relacje pomiędzy niezależnością a współzależnością w kontekście wnioskowania oraz relację pomiędzy wykluczeniem a włączeniem w działanie grupy, jako czynników sprzyjających kreatywności (zastosowanie zwrotów odnoszących się do grupy „my”, „wy” bądź własnej osoby „ja”, „moje”). Zastosowana procedura dotycząca wykluczenia pozostała bez większych zmian (rozwiązanie przez uczestników Graduate Record Examination (GRE) w celu zróżnicowania działań samodzielnych od kreatywnych), to samo dotyczy pomiaru kreatywności poprzez RAT. Trzecie badanie zostało skonstruowane na podstawie wcześniej przyjętych założeń (procedura dotycząca wykluczenia i kreatywności pozostała taka sama) oraz wprowadzenie, jak podaje Autorka tekstu, zadania polegającego na narysowaniu przez badanych stworzenia, które nie pochodzi z planety Ziemia, które następnie zostały poddane ocenie. Istotnym wydawałoby się, by Autorka tekstu wprowadziła do niego poszerzone informacje na temat procedury oraz metody, jakie zostały zastosowane, co pozwoliło by czytelnikowi lepiej zrozumieć przebieg eksperymentu oraz na jakiej podstawie badacze doszli do uzyskanych wyników wraz z następującymi po nich wnioskami.
W tekście nie można dopatrzeć się wyników jakie zostały uzyskane w trakcie (brak liczb, wykresów, innych przedstawień) badań. Jedyne, co możemy dostrzec to odniesienie się Autorki do wniosków, jakie płyną z owych wyników. Mianowicie (na podstawie wyników wyciągniętych z wszystkich trzech studiów badań) ludzie o niezależnej osobowości przejawiają nieszablonowy sposób myślenia oraz istotnym wydaje się być dla tejże grupy osób, by odczuwać wyróżnianie się względem innych, tym samym poczucie wykluczenia sprawia, iż działania wymagające kreatywnych rozwiązań zostają zwiększone, lecz również zmianom ulega samo myślenie – staje się bardziej kreatywne, co zaś przekłada się na działanie (wpływ emocji oraz sposobu myślenia).
Wnioski, które zostały przytoczone przez Autorkę nie odbiegają od rezultatów jakie osiągnęli badacze w przeprowadzonych eksperymentach, choć zostały przedstawione w sposób skrócony, odwołujący się do kwestii ogólnych jak istotność niezależności, doświadczenia odrzucenia społecznego oraz wykazaną zależność między wyżej wspomnianą niezależnością, a kreatywnością. Wprowadzone zostało stwierdzenie o rezultatach z pozostałych badań, lecz o takich nie ma mowy w tekście opracowanym przez Autorkę. Tym samym dla podkreślenia „słuszności” wniosków płynących z badania, użyte zostaje zdanie cytowane, zawierające sugestię autorów badania. Jako sugestię w odniesieniu do wniosków Autorka powinna podać szerszy zakres informacji, jakie zostały wywnioskowane na podstawie przeprowadzonych badań.
Zgadzam się z tym co napisała Marta. Sam jestem typem samotnika (dodam ,że z wyboru) i kiedy tak spędzam czas w samotności, do głowy przychodzą mi najróżniejsze rzeczy na innowacyjne rozwiązania w rozbieżnych dziedzinach nauki, kultury, rozrywki, etc. Jestem również zdania, że gdyby udało mi się je wdrożyć w życie to długo nie znalazłby swojego następcy. Także samotność i wykluczenie społecznie jak najbardziej sprzyja rozwojowi “niestandardowemu” oczywiście w pozytywnym słowa tego znaczeniu.
Znaczy że osadzeni w celach “dla szczególnie niebezpiecznych” to najbardziej twórcza i innowacyjna część ludzkości…
Niesamowite!!!!
Wystarczyło przeczytać kilka biografii wybitnych twórców, naukowców czy wynalazców… no ale po co czytać, skoro za czytanie nikt grantów nie rozdaje a za “badania” tego typu juz tak.