Nawet dzieci to widzą!

Twarz napotkanej osoby jest z pewnością tym elementem ciała, na który zwracamy swoją uwagę w pierwszej kolejności. Wpajane w młodości – „nie oceniaj innych po wyglądzie” – zdaje się być zasadne z perspektywy licznych badań empirycznych. Wskazują one, że wyciąganie wniosków o tak ważnych cechach jak moralność czy kompetencja drugiej osoby jest procesem automatycznym, dokonującym się w mgnieniu oka.

Dorosłym wystarcza na to nie więcej niż 50 milisekund. Jest to efekt ponadkulturowy, obecny nawet w takich kontekstach, w których jest szczególnie niepożądany, a więc na salach sądowych, podczas wyborów prezydenckich etc. Nowe badania, zaprezentowane w Psychological Science przez Emily Cogsdill, Mahzarin Banaji, Elizabeth Spelke z Uniwersytetu Harvarda oraz przez Alexandra Todorova z Uniwersytetu Princeton, skupiają się na analizie rozwojowej tego zjawiska i porównują oceny dokonywane przez dzieci z tymi dokonywanymi przez dorosłych.

Badacze prezentowali pary twarzy dorosłym oraz dzieciom w przedziale wiekowym od trzech do 10 lat. Komputerowo wygenerowane twarze odpowiadały trzem wymiarom – zaufania, dominacji oraz kompetencji – i takie cechy oceniali uczestnicy badania (na rysunku obok prezentujemy przykłady skrajnych kompozytów na porównywanych wymiarach). W parze, jedna osoba zawsze plasowała się wysoko na poziomie określonej cechy, a druga nisko. Zakładano, że proces błyskawicznego wyciągania wniosków o cechach rozwija się w czasie – że wymaga on pewnego społecznego treningu. Oczekiwano więc, że zgodność w ocenach cech będzie wysoka tylko w przypadku osób dorosłych. Wyniki pokazały jednak coś zupełnie przeciwnego.

Obecność efektu wyciągania wniosków o cechach na podstawie samego wyglądu już w wieku 3 lat podważa założenie o jego rozwojowym charakterze. Wygląda na to, że mamy do czynienia z podstawowym i wrodzonym mechanizmem działania naszych procesów poznawczych, którego podobnie jak i innych automatyzmów nie jesteśmy w stanie powstrzymać. Ale będąc świadomi tego efektu jesteśmy w stanie wprowadzać poprawki po fakcie, jeśli oczywiście będziemy mieli na to czas i ochotę.

[ct_button url=”http://www.wjh.harvard.edu/~lds/pdfs/Cogsdill_inpress.pdf ” style=”btn btn-info” size=”large” type=”square” target=”_blank”]PEŁNY TEKST ARTYKUŁU[/ct_button]