O wpływie muzyki na funkcjonowanie poznawcze człowieka krążą różne mity. Jaki związek z naszą inteligencją ma słuchanie muzyki a jaki wpływ na nasze umiejętności ma edukacja muzyczna? Czy muzyka może być niezawodną receptą na podwyższenie ilorazu inteligencji? Na te pytania na łamach Current Directions in Psychological Science odpowiedział psycholog muzyki profesor Glenn Schellenberg z University of Toronto.
Tendencję do poszukiwania łatwych sposobów na rozwiązanie niełatwych problemów można zaobserwować na przykładzie cudownych diet, recept na szczęście lub szybkich metod przypływu gotówki. Dobroczynny wpływ muzyki na inteligencję wydaje się podobną drogą na skróty. Czy rzeczywiście wystarczy wysłuchać specjalnej muzyki aby poprawić swoje osiągnięcia intelektualne?
Podsumowując, słuchanie muzyki nie ma unikalnych konsekwencji dla naszych zdolności przestrzennych – polepszają je również inne bodźce. Pobudzenie i nastrój, wywołane m.in. muzyką, wpływają nie tylko na możliwości przestrzenne, ale również na prędkość przetwarzania informacji oraz kreatywność. Tak więc słuchanie muzyki nie jest bezpośrednim źródłem wzrostu inteligencji. A jaki efekt przynosi uczenie się muzyki?
W eksperymencie Schellenberga zbadano 6-letnie dzieci. Najpierw mierzono ich poziom inteligencji, po czym przypisywano je losowo do jednej z grup eksperymentalnych, w których przez 36 tygodni dzieci uczyły się gry na keyboardzie lub śpiewu, albo jednej z grup kontrolnych (36 tygodni nauki aktorstwa lub brak lekcji). Po zakończeniu nauki ponownie mierzono poziom inteligencji. Wyższy przyrost IQ zaobserwowano w grupach eksperymentalnych niż w grupach kontrolnych: dzieci uczące się śpiewu lub gry na keyboardzie były wszechstronnie bardziej inteligentne – wypadały lepiej we wszystkich skalach testu inteligencji. Dodatkowo wykryto pozytywny wpływ lekcji aktorstwa na umiejętności społeczne. W kolejnym badaniu Schellenberg postanowił odpowiedzieć na pytanie, czy poziom inteligencji wzrósłby jeszcze bardziej, gdyby lekcje były dłużej kontynuowane. Uczestnikami badania były dzieci oraz studenci; w przypadku dzieci wykryto pozytywną korelację czasu nauki muzyki ze wzrostem inteligencji, z kolei na podstawie innych, pozamuzycznych aktywności dzieci nie można było przewidzieć ich poziomu inteligencji. W przypadku studentów czas nauki muzyki nie miał tak dużego wpływu jak wśród dzieci, ale nadal był to wpływ istotny. Wyniki tego badania dowiodły, że uczenie się muzyki wpływa na zdolności poznawcze tym bardziej, im dłuższy czas nauki. Skutki muzycznej edukacji są również bardziej długotrwałe oraz nie można ich przypisać innym zmiennym (jak np. dochód w rodzinie lub wykształcenie rodziców); różnią się od wpływu innych dodatkowych zajęć.
Czy muzyka może dodać nam inteligencji? Odpowiedź brzmi: tak, ale jedynie częściowo. Dobroczynny wpływ muzyki na inteligencję jest najbardziej widoczny przy długotrwałym, wymagającym wiele wysiłku działaniu, jakim jest nauka gry na instrumencie lub śpiewu. Nie jest to na pewno prosta recepta na zwiększenie naszego IQ. Ale może to jedynie dodatkowa zaleta, dla której warto rozpocząć fascynującą przygodę z muzyką?
Zdjęcie (C) www.flickr.com by Stephen Poff
