Fenomen poznawania ludzkiej twarzy

Badania naukowe wskazują, że ludzka twarz jest bardzo często doświadczanym bodźcem społecznym. Ponadto zdolność do jej identyfikacji ujawnia się u człowieka bardzo wcześniej – już trzymiesięczne dzieci potrafią identyfikować ludzką twarz (Bank, Salapatek, 1983). Z ewolucyjnego punktu widzenia zdolność odróżniania twarzy matki od innych pozwala na rozróżnienie zagrożenia od bezpieczeństwa gwarantowanego przez matkę (Dolata, 2001). Obok dowodów płynących z psychologii rozwojowej są jeszcze dane związane z działaniem pamięci. Dolata (2001) pokazuje, że ludzie bardzo dobrze pamiętają twarze poznanych osób. Jeśli kontakt z daną osobą nie był utrzymywany przez 40 lat, to szansa rozpoznania jej twarzy wśród obcych wizerunków jest jak siedem do dziesięciu. Stosunek ten zmienia się, gdy bada się o odstęp trzydziestoletni – wtedy w dziewięciu na dziesięć przypadków nie mylimy się i wskazujemy znaną twarz.

Neurobiologia, jako dynamicznie rozwijająca się dziedzina badań, dostarcza dodatkowych i równie interesujących dowodów, wskazujących na fenomen oddziaływania i przetwarzania informacji o ludzkiej twarzy. Logothetis (2003) wskazuje, że istnieją komórki wyspecjalizowane w przetwarzaniu impulsów wytworzonych na skutek percepcji ludzkiej twarzy. Skupione są w rejonie określanym z języka angielskiego mianem ITC (Inferior Temporal Cortex). Lokuje się on pomiędzy korą słuchową i wzrokową, w dolnej częsci mózgu. Jego główną funkcję jest określenie tożsamości danej twarzy – rozróżnienie na ”nowa” albo ”znana”. Ponadto wyróżnia się jeszcze system komórek STS (Superior Temporal Sulcus), który zaangażowanych jest w procesy przetwarzania ekspresji mimicznych (Tiberghien i in., 2002).

Inne obserwacje neurobiologiczne dostarczają jeszcze bardziej zaskakujących danych (Connor, 2005; za: Martindale, 2005). Grupa brytyjskich badaczy zaobserwowała u jednego pacjenta aktywację pojedynczego neuronu w reakcji na percepcję siedmiu różnych zdjęć gwiazdy Jennifer Aniston. W warunkach kontrolnych tej samej osobie pokazywano zdjęcia 80 różnych osób, ale żaden wizerunek nie wywołać tak specyficznej reakcji komórki nerwowej.

Reakcja neuronu jest przejawem zapisu pamięci o danej osobie

Omówione wyżej dowody mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia mechanizmów działania pamięci. Skoro naukowcy są w stanie odnajdywać pojedyncze komórki reagujące na złożone bodźce, na przykład ludzką twarz bądź wizerunek, to odkrywanie mechanizmów komunikacji między tymi komórkami, czy funkcji innych neuronów przyczynić się może do stworzenia dokładnego neurobiologicznego modelu pamięci. Wyniki badań i istniejące teoria na pewno wymagają dodatkowej pracy. Kolejne odkrycia, związane z ludzkim mózgiem i psychiką, są możliwe i na pewno część z nich będzie fascynująca.