Odrzucenie społeczne zatrzyma Twoje serce

broken heart hanging on wire

Na temat rekcji człowieka na wykluczenie społeczne wiemy już bardzo wiele. Przykładowo u osób które zostały odrzucone spada próg wrażliwości na ból. Co ciekawe, uczucie osamotnienia sprawia, że pomieszczenie, w którym się znajdujemy wydaję sie zimniejsze. Jednak najnowsze odkrycia psychologów sięgają dużo głębiej – prosto do naszego serca.

Bregtje Moor oraz jej zespół udowodnili, że niespodziewane odrzucenie społeczne związane jest z odpowiedzią układu parasympatycznego. Jednym z zadań tego podukładu autonomicznego układu nerwowego jest hamowanie czynności serca. Okazuje się, że odrzucenie społeczne działa jak impuls wyzwalający rekcję na którą nie mamy wpływu. W konsekwencji nasze serce zaczyna bić wolniej.

Psychologowie zaprosili do eksperymentu 27 osób, które dwa tygodnie wcześniej przesłały swoje zdjęcia pod pozorem badania związanego z wywieraniem pierwszego wrażenia. Na miejscu ochotnicy dowiedzieli się, że obejrzą 240 zdjęć kobiet i mężczyzn, którzy wcześniej oceniali wysłane przez nich fotografie.

Zadanie było banalnie proste. Po 3-sekundowej ekspozycji zdjęcia, uczestnik musiał przewidzieć czy prezentowana osoba polubiła go, czy też nie. Po udzieleniu odpowiedzi, która pojawiała się po lewej stronie ekranu, badany otrzymywał losowaną przez komputer po prawej stronie informację zwrotną: tak lub nie. Część ta dotyczyła pierwszej połowy zdjęć i pozwalała stworzyć warunki, w których badani poczuli się odrzuceni lub zaakceptowani.

W celu sprawdzenia, czy reakcja kardiologiczna jest wynikiem odrzucenia, wprowadzono warunek kontrolny, w którym pozostałe 120 zdjęć uczestnicy oceniali pod względem wieku. Tym razem pytano ich na przykład czy dana osoba ma 21 lat. Podobnie jak w pierwszej części odpowiedź tak lub nie pojawiała się po prawej stronie ekranu i zależała od programu komputerowego.

Podczas trwania eksperymentu każdy z badanych został podłączony do elektrokardiografu (EKG), który rejestrował elektryczną czynność mięśnia sercowego. Moore i jego koledzy założyli, że wpływ odrzucenia społecznego na częstość akcji serca będzie dużo większy niż negatywnej informacji zwrotnej dotyczącej wykonania zadania.

Analiza wyników EKG potwierdziła przypuszczenia psychologów. Gdy badani myśleli, że dana osoba ich polubiła, a w rzeczywistości otrzymywali niespodziewaną informację zwrotną o braku akceptacji, ich serce dosłownie zaczynało bić wolniej. Mało tego spowolniona częstość akcji serca utrzymywała się istotnie dłużej w porównaniu do warunku akceptacji społecznej.

Negatywna informacja o popełnieniu błędu w przypadku oceny wieku osób nie prowadziła do tak drastycznej odpowiedzi układu parasympatycznego. Serca uczestników zwalniały, a po krótkim czasie ponownie biły naturalnym rytmem.

Wykluczenie społeczne, jak pokazują badania, wpływa na wiele aspektów naszego funkcjonowania. Wywołuje negatywne emocje i cierpienie w postaci złego stresu (Winkel, & Leary, 2004), związanego z dodatkową produkcją kortyzolu (Blackhart, Eckel, & Tice, 2007). Z perspektywy ewolucyjnej wrażliwość na odrzucenie utożsamiana jest z jej  unikaniem.

Zakłada się, że ludzie w toku ewolucji wytworzyli wysoce wrażliwy system, który pozwala im w szybki sposób wykrywać sygnały odrzucenia. W tym wypadku wykluczenie wiązane jest z bólem, o którym mózg informuje nas za pomocą skutecznego systemu alarmowego. Potwierdziły to badania z wykorzystaniem funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (ang. functional Magnetic Resonance Imaging), ukazując części mózgu, których zwiększona aktywność była wynikiem odrzucenia społecznego (Eisenberger & Lieberman, 2004).

Wyniki badania sugerują, że wpływ wykluczenia społecznego wykracza poza to, co jesteśmy w stanie zobaczyć – piszą psychologowie. I dodają, że uczucie bólu związane z odrzuceniem nie jest tylko wynikiem reakcji mózgu, ale przejawia się także w układzie autonomicznym, który prowadzi do zmian w częstości akcji serca.

Dzięki badaniom Moor i jej kolegów wiemy, że procesy automatyczne, które są daleko poza naszą kontrolą, mogą być uwikłane w przetwarzanie informacji poznawczych i emocjonalnych. Chociaż nie mamy wpływu na tempo bicia naszego serca, potrafimy przy odrobinie wysiłku sprawić, że zabije mocniej. Wystarczy, że z otwartymi ramionami będziemy akceptować ludzi takimi, jakimi są. To jednak może okazać się o wiele trudniejsze niż odwrócenie się do nich plecami.

Więcej informacji:
(C) zdjęcie unsplash.com
Moor, G. B., Crone E.A., & van der Molen, M.W. (2010). The heartbrake of social rejection: heart rate deceleration in response to unexpected peer rejection. Psychological science, 21 (9), 1326-33 PMID: 20696852
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
Related Posts
Czytaj dalej

Fantazje po kofeinie

100 miligramów kofeiny, czyli średnia zawartość filiżanki kawy, wystarczy, aby wywołać fałszywe wspomnienia – przekonują naukowcy na łamach…