Czy będąc samotnym częściej odczuwałeś zimno? Ciepły koc i kubek gorącej herbaty to sposoby nie tylko na zimowe wieczory. Chen-Bo Zhong i Geoffrey Leonardelli z Uniwersytetu w Toronto postanowili sprawdzić czy poczucie odrzucenia wiąże się ze zwiększonym odczuwaniem chłodu. W dwóch pomysłowych i prostych eksperymentach badacze postanowili przetestować hipotezę, zgodnie z którą sytuacja wykluczenia społecznego sprawia, że otaczający nas świat wydaje się zimniejszy. Przypomnijcie sobie sytuacje z czasów szkoły, studiów, a nawet pracy, w której czuliście, że grupa nie chce Was zaakceptować lub wyklucza Was z powodów nie do końca dla Was zrozumiałych. Czuliście się źle? A może od razu sięgaliście po ciepły sweter lub bluzę? A jak czuliście się w sytuacji kiedy grupa w pełni Was akceptowała?
Właśnie takie sytuacje z własnego życia przypominali sobie uczestnicy eksperymentu Zhonga i Leonardelliego. W celu sprawdzenia swojej hipotezy, autorzy eksperymentu, prosili badanych bezpośrednio po zadaniu z przypominaniem sobie przeszłości, o oszacowanie temperatury pomieszczenia w którym się znajdowali na skali od 12 do 40 stopni Celsjusza.
Czy wykluczenie wywołuje fizyczne uczucie zimna?
Wyniki okazały się jednoznaczne. Osoby, które przywoływały w pamięci nieprzyjemną sytuacje wykluczenia oceniały temperaturę pomieszczenia no około 21 stopni, gdy grupa z przyjemnym wspomnieniem akceptacji oceniała temperaturę tego samego pomieszczenia na 24 stopnie! Pierwszy eksperyment potwierdził założenia badaczy – wykluczenie społeczne rzeczywiście wpływa na to jak odbieramy zewnętrzna temperaturę otaczającego nas środowiska. Jaki zatem związek ma wykluczenie z konkretnym zachowaniem? Czy staramy się jakoś zredukować to przejmujące uczucie zimna?
W drugim eksperymencie sytuacja wykluczenia opierała się na interakcji badanych między sobą. Taką wersją poznali uczestnicy badania. Wyobraźcie sobie, że siadacie do komputera, a prowadzący instruuje Was, że badanie polega na podawaniu piłki między graczami. Rzeczywiście na ekranie widzicie trzy postaci. Wasza trzyma piłkę. pozostałe dwie to inni uczestnicy eksperymentu, którzy za ścianą tak samo jak Ty, siedzą przed komputerem i czekają aż rozpocznie się zadanie.
W grupie kontrolnej osoby otrzymywały piłkę w sposób regularny. Po tym zadaniu uczestnicy oceniali na 7 stopniowej skali takie produkty jak kawa, ciepła zupa, jabłko, krakersy czy zimna cola. Osoby z warunku wykluczenia istotnie wyżej oceniały ciepłe jedzenie i picie, niż osoby z grupy kontrolnej, aczkolwiek obie grupy oceniały podobnie zimne przekąski i napoje. W tym wypadku hipoteza również się potwierdziła: wykluczenie sprawia, że preferujemy ciepłe pożywienie, kojące psychiczne i fizyczne uczucie zimna.
Jeden z ciekawych wniosków jaki wysuwają badacze, dotyczy sezonowych zaburzeń nastrojów, często znanych pod nazwą “depresji zimowej”, która powiązana jest z redukcję światła dziennego. Według autorów to nie światło dzienne ale temperatura, może stanowić katalizator uruchamiający doświadczenie społecznego wykluczenia, a tym samym prowadzić do zaburzeń nastroju. Warto więc nie raz zastanowić się, czy metafory, których używamy w codziennym życiu, nie mówić o naszym aktualnym samopoczuciu, a to co czujemy i robimy nie jest wynikiem ich ucieleśnienia.
(C) Zdjęcie unsplash.com
Zhong, C. B. & Leonardelli, G. J. (2008). Cold and Lonely: Does Social Exclusion Literally Feel Cold? Psychological Science, 19, 2008, 838-842.