O zachowaniach prospołecznych w czasie pandemii: im więcej masz, tym mniej dajesz?

Intuicyjnie mogłoby się wydawać, że osoby, które mają wysokie dochody, chętniej będą się dzielić z innymi, gdyż pozwala im na to sytuacja materialna. Tymczasem badanie na temat zachowań prospołecznych w czasie pandemii COVID-19, przeprowadzone przez Alexandrę Maftei z Uniwersytetu Aleksandra Jana Cuzy w Jassach w Rumunii wskazuje, że jest inaczej.

Według European Centre for Disease Prevention and Control od początku pandemii COVID-19 na tę chorobę zmarło ponad 700 000 osób na całym świecie, a w Polsce – 1738 osób (stan na 5 sierpnia 2020). Trudne do przecenienia są też skutki pandemii dla sytuacji ekonomicznej wielu ludzi. Ta trudna sytuacja zaowocowała różnymi działaniami prospołecznymi. Niedługo po wykryciu pierwszych przypadków COVID-19 w Polsce, powstała facebookowa grupa Widzialna Ręka, gdzie internauci oferują sobie nawzajem rozmaite formy wsparcia na czas pandemii, a niektórzy na klatkach schodowych powiesili kartki zaadresowane do sąsiadów-seniorów, z danymi kontaktowymi i propozycją zrobienia zakupów czy wyjścia z psem. Fundacja Siepomaga, w ramach zbiórki zorganizowanej z myślą o wsparciu dla polskiej służby zdrowia w czasie pandemii, do dziś zebrała niemal 30 mln złotych. Od czego zależy to, czy jesteśmy skłonni pomagać innym w tak trudnym czasie, jak trwająca nadal pandemia COVID-19? Na to pytanie postanowiła odpowiedzieć Alexandra Maftei.

Badaczka na początku kwietnia tego roku, trzy tygodnie po wszczęciu przez rumuński rząd restrykcji, mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa, zapytała 168 rumuńskich internautów o to, czy wspierają organizacje pozarządowe, a także o prawdopodobieństwo, że w najbliższym czasie dadzą pieniądze na zbiórkę związaną z walką z koronawirusem. Zapytała ich także o wiek, wykształcenie i dochody. Okazało się, że chęć pomocy była ujemnie skorelowana z dochodami. Częściowo pokrywa się to z wynikami wcześniejszych badań, sprzed pandemii — według Kasri (2013) najwięcej pieniędzy na cele charytatywne dają osoby nie o wysokich dochodach, lecz o średnich. Okazało się też, że częściej dzieliły się pieniędzmi osoby młode i o relatywnie niskim poziomie wykształcenia. Ważny okazał się także rodzaj zbiórki — osoby badane najchętniej dawały pieniądze na cele wspomagające edukację, jak np. wyposażenie dla szkół czy przybory szkolne dla dzieci. Chętniej też osoby badane dawały pieniądze na cele, w które byli zaangażowani emocjonalnie.

Ponadto okazało się, że więcej osób deklarowało, że już wpłaca pieniądze organizacjom pozarządowym, niż — że w najbliższej przyszłości wpłaci pieniądze na zbiórkę związaną z pandemią. Autorka badania wyjaśnia to za pomocą moral licensing theory — teorii licencjonowania moralnego. Według tej teorii dobre uczynki, których dokonaliśmy, traktujemy jako swego rodzaju „moralny kapitał” na przyszłość. Stąd też, jak twierdzi Alexandra Maftei, ludzie mogą czuć, że już są wystarczająco dobrzy, gdy przestrzegali zaleceń WHO, np. powstrzymując się od zbędnego wychodzenia z domu czy osłaniając drogi oddechowe w miejscach publicznych.

Dlaczego jednak osoby o niższych dochodach przejawiają większą chęć pomocy? Maftei powołuje się na badania, które wskazują, że osoby o niższym statusie społeczno-ekonomicznym są bardziej skupione na teraźniejszości, a osoby o wyższych dochodach na przyszłości (Guthrie, Butler, & Ward, 2009), a także — że osoby o niższym statusie są bardziej skłonne do współpracy (Osman, Lv, & Proulx, 2018). Warto jednak pamiętać, że pandemia COVID-19 nadal trwa, stąd też jeszcze wiele rzeczy związanych z zachowaniami społecznymi w okresie pandemii wymaga dalszych badań. Warto też mieć na uwadze, że dzielenie się z innymi podwyższa poziom odczuwanego szczęścia (Dunn et al., 2008). Dlatego warto od czasu do czasu wpłacić choćby symboliczną kwotę na cel społeczny, np. zbiórkę związaną z pomocą osobom w kryzysie bezdomności w czasie pandemii COVID, dostępną tutaj.

Chcesz wiedzieć więcej?

Zdjęcie unsplash.com
Dunn, E. W., Aknin, L. B., & Norton, M. I. (2008). Spending Money on Others Promotes Happiness. Science, 319(5870), 1687–1688. doi:10.1126/science.1150952
Guthrie, L. C., Butler, S. C., & Ward, M. M. (2009). Time perspective and socioeconomic status: a link to socioeconomic disparities in health? Social Science & Medicine, 68(12), 2145–2151. doi:10.1016/j.socscimed.2009.04.004
Kasri, R. A. (2013). Giving behaviors in Indonesia: motives and marketing implications for Islamic charities. Journal of Islamic Marketing, 4, 306-324.
Maftei, A. (2020). The more you have, the less you give? Prospective donation behavior for COVID-19 causes. Romanian Journal of Applied Psychology, 22(1), 15-20.
Osman, M., Lv, J.-Y., & Proulx, M. J. (2018). Can empathy promote cooperation when status and money matter? Basic and Applied Social Psychology, 40(4), 201–218. doi:10.1080/01973533.2018.1463225.

Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
Related Posts
Czytaj dalej

Agresywni gracze PS3

Fani gier komputerowych nie przepadają za psychologami zajmującymi się agresją. Pewnie dlatego, że najnowsza analiza 381 badań angażujących…