Dobroczynne skutki romantycznego myślenia magicznego

Myślenie magiczne przejawia się w stereotypach, uprzedzeniach i irracjonalnym myśleniu. Myślenie magiczne może prowadzić do niepoprawnych wniosków – bywa, że wynika ze zniekształceń podstawowej wiedzy o świecie. Jakie skutki dla człowieka może mieć zatapianie się w myśleniu magicznym? Czy wiąże się tylko z negatywnymi konsekwencjami, czy można zbadać również pozytywne następstwa tego typu procesów myślowych?

Antropolog sir James Frazer twierdził, że myślenie magiczne oparte jest na prawie styczności i podobieństwa. Prawo podobieństwa zakłada, że obiekt przypominający daną osobę postrzegany jest jako cząstka tej osoby. Mowa np. o fotografii, dzięki której możemy „odczuć” bliskość i obecność osoby ze zdjęcia. Prawo styczności przejawia się w wierzeniu, że kontakt fizyczny z daną osobą może skutkować poczuciem transferu bliskości. Myślenie magiczne z wykorzystaniem prawa styczności będzie przejawiać się w poczuciu, że odczuwamy bliskość osoby, z którą np. przebywaliśmy w danym miejscu.

Aleksandra Niemyjska z SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego w Sopocie wykazała, że myślenie magiczne może pełnić funkcję adaptacyjną w sytuacji gdy człowiek otacza się fotografiami i przedmiotami należącymi do bliskiej osoby za którą tęskni. Może stanowić to ochronę przed wycofaniem się z życia społecznego, pasywnością, czy też depresją.

Autorka w swoich badaniach zamierzała wykazać unikalny charakter romantycznego myślenia magicznego, jako takiego, które może przynosić więcej zysków niż strat. Niemyjska postawiła następujące hipotezy:

  • Romantyczne myślenie magiczne będzie dodatnio skorelowane z ogólną tendencją do irracjonalnego myślenia.
  • Romantyczne myślenie magiczne będzie wyjaśniane dodatnio lękowym przywiązaniem, a ujemnie przywiązaniem unikającym.
  • Wśród osób  w związkach romantyczne myślenie magiczne będzie pozytywnym predyktorem poczucia bliskości partnera/partnerki i dobrostanu oraz negatywnym predyktorem dystresu.
  • Wśród osób, których uczucie nie jest odwzajemnione, romantyczne myślenie magiczne będzie negatywnym predyktorem dystersu, a romantyczne myślenie magiczne będzie dodatkowo pozytywnym predyktorem intensywności trwania dystresu doświadczanego po rozpadzie związku.
  • Mediatorem korzystnych i niekorzystnych efektów romantycznego myślenia magicznego będzie poczucie bliskości partnera/partnerki.

Niemyjska przebadała 260 kobiet i 42 mężczyzn w wieku od 18 do 61 lat. Zaproszenie do badania zostało umieszczone na portalach społecznościowych i forach. Kwestionariusz zawierał miary: Przywiązania, Romantycznego Myślenia Magicznego, Irracjonalności, Poczucia Bliskości, Satysfakcji ze związku, Zadowolenia z życia, Samotności, Objawów depresji i Dystresu po rozstaniu.

Niemyjska wykazała, że romantyczne myślenie jest niepatologiczną formą zniekształcania rzeczywistości, która ma służyć poczuciu utrzymania więzi. Może być to zjawisko dobroczynne gdy dotyczy osób, które są razem i odwzajemniają swoje uczucia, mogąc polegać na sobie. Wykazała również, że chociaż romantyczne myślenie magiczne współwystępowało z ogólną tendencją do irracjonalnego myślenia, to w odróżnieniu od irracjonalności, zależało od wyższego poziomu lękowego stylu przywiązania i niższego poziomu unikowego stylu przywiązania. Ogólnej irracjonalności nie towarzyszyły żadne korzyści psychologiczne. Zostało też dowiedzione, że w sytuacji gdy uczucie nie jest odwzajemnione, myślenie magiczne może powodować trudności, wynikające ze złudnego poczucia bliskości.

Autorka wskazuje jednak na pewne ograniczenia badania. Miały one bowiem charakter korelacyjny, oznacza to zatem, że przewidywany mechanizm przyczynowo-skutkowy, jest prawdopodobny, ale nie można uznać, że jest pewny. Ponadto wśród osób badanych, zdecydowaną większość stanowiły kobiety, dlatego trudno o szersze uogólnienia wyników. Istnieje zatem potrzeba prowadzenia dalszych badań, aby potwierdzić, że romantyczne myślenie magiczne może wpływać pozytywnie na dobrostan jednostki, tj. poczucie bliskości, poziom zadowolenia ze związku oraz satysfakcję z życia.

Więcej informacji:
Zdjęcie (C) Frank Mckenna unsplash.com

Niemyjska, A. (2016). Wszędzie ty: konsekwencje nadawania przedmiotom magicznego znaczenia przez osoby, których uczcie jest lub nie jest odwzajemnione. Przegląd Psychologiczny, 59 (4), 367-385.

Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
One comment
  1. Pomijając pseudonaukowy żargon (udawanie że prostre, wcale nie jest proste, tylko aproste, bo po cóż by naukowiec miał się zajmować sprawwmi prostymi?)
    Kwestia jest calkiem intuicyjna. Korzyści płynące z “myślenia magicznego” muszą być większe niż straty i nawet jeśli w pojedynczych przypadkach prowadziło do nieszczęścia, to ogólnie musi się sprawdzać (bo inaczej było by wyeliminowane przez ewolucję).

Comments are closed.

Related Posts