Chłopaki nie płaczą? A może czasami powinni?

Wyniki sondażu OKO.Press na temat tego, czego boją się współcześni Polacy wskazują, że 18% kobiet i 31% mężczyzn w wieku 18-39 lat boi się „ideologii gender i ruchów LGBT”. Choć gender studies to obszar badawczy zajmujący się społecznymi i kulturowymi aspektami płci, według prawicowych publicystów gender studies to przykrywka dla niebezpiecznej ideologii, mającej na celu zniszczenie tradycyjnych wartości. Według raportu opublikowanego przez Centrum Badań nad Uprzedzeniami wiara w spisek związany z “ideologią gender” jest powiązana z kolektywnym narcyzmem katolickim – silną identyfikacją ze społecznością katolicką, połączoną z przekonaniem o jej wyższości i doskonałości. Skąd jednak tak częsty lęk przed “ideologią gender” właśnie u mężczyzn?

Tradycyjny wzorzec męskości nadal cieszy się sporym poważaniem w Polsce, zwłaszcza wśród mężczyzn, o czym świadczy wynik sondażu Kantar z kwietnia 2019, z którego wynika, że aż 78% mężczyzn wierzy, że „rolą mężczyzny jest praca i utrzymanie rodziny”, a 25% — że „płacz nie przystoi prawdziwemu mężczyźnie”. Poniższe badanie Daniela Colemana z Fordham University (2015) dowodzi, że tradycyjny wzorzec męskości nie idzie w parze ze szczęśliwym życiem.

Mężczyźni popełniają samobójstwa częściej, niż kobiety (np. raport CDC). Coleman postanowił sprawdzić jaki jest związek między tendencjami samobójczymi a tradycyjnym wzorcem męskości. Tradycyjny wzorzec męskości zdefiniował jako zestaw norm społecznych, które zawierają nacisk na rywalizację, siłę, unikanie emocji i tego, co postrzegane jest jako kobiece, orientację na działanie i akceptację dla gniewu i przemocy (Coleman, s. 369). Trudności w spełnieniu tego wzorca mogą być przyczyną dystresu i konfliktu wewnętrznego. Według Baumeistera (1990), według którego istotnym motywem samobójstwa jest ucieczka od samego siebie powodowana niespełnieniem oczekiwań stawianych samemu sobie. Coleman bierze też pod uwagę interpersonalną teorię samobójstwa (Smith, 2010) według której mężczyźni są socjalizowani tak, aby nie bać się bólu i śmierci, co może sprawiać, że mogą mieć mniej obaw przed popełnieniem samobójstwa. Tradycyjny wzorzec męskości może też wiązać się z niechęcią do szukania pomocy, co może zwiększać ryzyko samobójstwa.

Oczywiście badanie ma pewne ograniczenia – badanie w oczywisty sposób dotyczyło jedynie myśli samobójczych, zatem nie możemy jednoznacznie stwierdzić, czy rzeczywistą śmierć samobójczą da się przewidzieć za pomocą tych samych predyktorów. Problem związany z toksycznym wzorcem męskości został zauważony przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne, które stworzyło specjalny poradnik dla psychologów wspierających mężczyzn. APA zaleca, by psychologowie mieli na uwadze to, jak tradycyjne wzorce męskości kształtują tożsamość mężczyzny, jaką rolę odgrywają w relacjach międzyludzkich, a także zwracali uwagę na fakt, że mężczyźni wychowani w duchu tradycyjnego wzorca męskości, w obawie przed okazaniem słabości mogą nieraz maskować objawy np depresji. Warto więc, niezależnie od światopoglądu, krytycznie przyglądać się normom społecznym, dotyczącym męskości i kobiecości i starać się dostrzegać rolę, jaką odgrywają w naszym funkcjonowaniu.