Natura w mieście

Dobroczynny kontakt z naturą dla funkcjonowania człowieka opisany został przez Rachel i Stephen Kaplan w Teorii Odbudowywania Uwagi (Attention Restoration Theory (ART). Wynika z niej, że czas spędzony w naturze, lub samo nawet oglądanie scen związanych z naturą, poprawia koncentracje i funkcjonowanie poznawcze.

Dzieję się tak dlatego, że przyglądanie się drzewom albo przesuwającym się obłokom na niebie oznacza bezwysiłkową uwagę, a to pozwala odbudować zasoby poznawcze nadwyrężone stresorami, czy intensywnym skupianiem uwagi. Podobne wnioski płyną także z Teorii Redukcji Stresu sformułowanej przez Rogera Ulricha, z której wynika, że kontakt z naturą (woda, zieleń), wywołuje nieświadomą i automatyczną pozytywną reakcję emocjonalną. Psychologiczne korzyści wyższe są przy bardziej zróżnicowanych elementach zielonego krajobrazu (wysokiej bio-różnorodności).

Nic więc dziwnego, że liczne badania dowiodły, że sam widok zieleni z okna łączy się z szybszym dochodzeniem do siebie pacjentów w szpitalu, lepszym dobrostanem pracowników, z zadowoleniem mieszkańców, a nawet z niższą agresją w rodzinie i wskaźnikami przestępczości w sąsiedztwie.

Jasmin Honold wraz ze współpracownikami z Uniwersytetu Humboldta w Berlinie analizowała wpływ kontaktu z naturą na poziom kortyzolu (tzw. hormonu stresu) w organizmie. Przedmiotem badan było także to, jaki widok mieszkańcy mają z domu, jak również korzystanie z zielonych przestrzeni publicznych. Wzięto pod uwagę dwie dzielnice Berlina: Alt-Treptow i Neukölln.
Wyniki pokazały, że poziom kortyzolu we włosach uczestników był najniższy, gdy ich widok z okna zawierał dużo zieleni i jednocześnie charakteryzował się wysoką bio-różnorodnością. Jeżeli chodzi o korzystanie z terenów zielonych wniosek był podobny, mieszkańcy korzystający przynajmniej raz w tygodniu z zielonej drogi wzdłuż kanału (Landwehrkanal) mieli niższy poziom kortyzolu we włosach i byli bardziej zadowoleni z życia niż ci,którzy korzystali z tych terenów rzadziej. Landwherkanal był wykorzystywany głównie do spacerowania, aktywności społecznych, jak również do codziennych tras pieszo lub na rowerze, czy do biegania.

Przedstawione wyniki dowodzą, że obecność wysokiej jakości zielonej przestrzeni publicznej cechującej się bio-różnorodnością wiąże się z niższym stresem mieszkańców i wyższą satysfakcją z życia. Stanowić to powinno zachętę zarówno do tworzenia tego rodzaju przestrzeni (samo zasadzenie trawy i żywopłotu to za mało), jak i do korzystania z niej, kiedy szczęśliwie mamy taką w okolicy.