Kosmici uratowali Świat


Ponad pół wieku temu młody adept psychologii Leon Festinger z Uniwersytetu Stanforda wraz z dwójką współpracowników wkupił się w łaski grupy osób przekonanych, że Świat skończy się 21 grudnia. Choć Świat nadal istnieje to doświadczenia zebrane w trakcie tej obserwacji zainspirowały rzesze psychologów do przeprowadzenia ponad trzech tysięcy badań poświęconych zagadnieniu dysonansu poznawczego i samousprawiedliwiania.

Festinger inflitrował sektę, której liderka (o pseudonimie Pani Keech) twierdziła, że tylko jej członkowie będą uratowani przed zagładą 21 grudnia za pomocą statków kosmicznych transportujących wyznawców w bezpieczne miejsce. Liderka sekty, jak to zwykle bywa, silnie uzależniła swoich wyznawców od głoszonych objawień i wielu z nich porzuciło pracę, rozdawało swój majątek i wydawało ostatnie oszczędności oczekując końca Ziemi jaką znali (ostatecznie kto potrzebowałby ziemskich dolarów w Kosmosie?). Pozostali samotnie pogłębiali się w rezygnacji w oczekiwaniu nieuchronnego końca.

Leo Festinger miał odmienne przewidywania co do przebiegu wydarzeń w dniu określonym przepowiednią. Zdaniem badacza, wierzący, którzy nie przywiązali się zbyt silnie do treści przepowiedni (oczekujący końca Świata w zaciszu własnych domów), powinni po 21 grudnia stracić wiarę w słuszność orędzia Pani Keech. Z drugiej strony, zdaniem Festingera, najwierniejsi wyznawcy (rozdający swój majątek i oczekujacy przybycia kosmitów wraz z innymi członkami sekty) powinni zwiększyć przejawianą wiarę w mistyczne przymioty liderki sekty.

Nad ranem 21 grudnia było już pewne, że wszystkie hipotezy młodego psychologa potwierdziły się bez wyjątku. Krótko po północy, gdy okazało się, że obiekty latające nie lądują na pobliskim podwórku z zamiarem transportu wyznawców, grupa przeżywała nerwowe oczekiwanie. Około 2 nad ranem członkowie sekty byli wyraźnie zaniepokojeni rozwojem wypadków. O 4.45 Pani Keech doświadczyła nowej wizji – Świat ma się dobrze, ponieważ ocaliła go wiara tej małej garstki żarliwych wyznawców. Tak jak przewidział to Festinger grupa wyznawców znacząco różniła się reakcjami na fałszywość przepowiedni grudniowej daty w zależności od zaangażowania w uchowanie życia wg przepisów sekty. Niezaangażowani po takim obrocie wydarzeń ostatecznie utracili zainteresowanie członkostwem w zrzeszeniu, podczas gdy aktywni uczestnicy czuwania jeszcze tego samego dnia rzucili się w wir ulicznej ewangelizacji głosząc słowo Pani Keech: “Kosmici uratowali Świat”.

W ten sposób herosi z Kosmosu stali się inspiracją do rozpoczęcia długiej linii badań eksperymentalnych nad dysonansem poznawczym. Poniższy dokument szczegółowo omawia jeden z klasycznych eksperymentów nad usprawiedliwianiem własnego zachowania w obliczu dysonansu (opatrzony autorskim komentarzem Leona Festingera i narracją innej sławy ze Stanfordu, Phila Zimbardo). Miłego odbioru!

 

ResearchBlogging.org

Więcej informacji:
Aronson, E, Tarvis, C., (2008). Błądzą wszyscy (ale nie ja). Sopot: Smak słowa. Dostępna np. tutaj
Egan, L., Santos, L., & Bloom, P. (2007). The Origins of Cognitive Dissonance: Evidence From Children and Monkeys Psychological Science, 18 (11), 978-983 DOI: 10.1111/j.1467-9280.2007.02012.x
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
Related Posts