Działanie silnego hałasu prowadzi do podwyższonej aktywności fizjologicznej, podobnej do ogólnej reakcji człowieka na stres. Niektórzy badacze twierdzą, że to właśnie stres jest pośrednikiem relacji między hałasem a zdrowiem psychicznym. Przekrój badań pokazuje, że osoby narażone na hałas częściej zgłaszają takie dolegliwości jak ból głowy, niepokój, mdłości, irytacja, impotencja seksualna, a także zmienność nastroju.
Co ciekawe, badania brytyjskie, które obejmowały 2398 mężczyzn wykazały, że hałas wiąże się z odczuwaną przykrością, nie przedstawiały natomiast związku z zaburzeniami psychicznymi (Stansfeld i in., 1993). Jedną z bolączek współczesnych miast jest narastający hałas lotniczy, który doskwiera mieszkańcom osiedli otaczających lotniska. W serii badań prześledzono zależność między hałasem lotniczym oraz zdrowiem psychicznym osób mieszkających w pobliżu londyńskiego Portu Lotniczego Heathrow (Kryter, 1990). Otrzymano dane wskazujące na pozytywną zależność między hałasem a objawami psychiatrycznymi. Chociaż są one traktowane jako kontrowersyjne i wymagające dalszych badań, wskazują jednak na interesującą tendencję. Hałas poza stresem może również powodować utratę spostrzeganej kontroli i wyuczoną bezradność, co następnie zwiększa podatność na zaburzenia psychiczne.
Poza sferą emocjonalną, hałas wpływa także na funkcje poznawcze i motywacyjne człowieka. W jednym z badań dawano uczestnikom niemożliwą do rozwiązania łamigłówkę. Liczba podejmowanych prób jej rozwiązania traktowana była jako wskaźnik tolerancji na frustrację bądź wskaźnik wytrwałości. Glass, Singer i Friedman (1969) wykazali, że osoby, którym eksponowano nieprzewidywalny i niemożliwy do kontrolowania dźwięk o natężeniu 108 dB przed rozpoczęciem zadania przejawiały o połowę niższą tolerancję na frustrację, w porównaniu do grupy kontrolnej, która wykonywała zadanie w ciszy oraz grupy, której eksponowano hałas przewidywalny lub dający się kontrolować (np. wyciszyć). Im większy jest poziom spostrzeganej kontroli, tym większa jest wytrwałość badanych w tego typu zadaniach.
Można to wytłumaczyć za pomocą teorii zasobów uwagi. Po zakończeniu hałasu, który przyciąga uwagę, pojawia się efekt zmęczenia i dopiero po pewnym czasie można skupić uwagę na wykonywaniu zadania umysłowego. Jeśli jednak osoba spostrzega hałas jako poddający się kontroli, to poświęca mu dużo mniej uwagi i w związku z tym wymaga ona mniej czasu, by wrócić do normalnego funkcjonowania, mniejsze jest również prawdopodobieństwo wystąpienia wówczas wyuczonej bezradności.
(C) Zdjęcie Seth Doyle
Tekst ukazał się również na łamach profilu Psychologia środowiskowa
Bing-shuang, H., Yue-lin, Y., Ren-yi, W., Zhu-bao, C. (1997). Evaluation of depressive symptoms in workers exposed to industrial noise. Homeostasis in Health and Disease, 38, 123-125.
Glass, D.C., Singer J.E., Friedman, L.W. (1969). Psychic cost of adaptation to an environmental stressor. Journal of Personality and Social Psychology, 12, 200-210.
Kryter, K.D. (1990). Aircraft noise and social factors in psychiatric hospital admission rates: A re-examination of some data. Psychological Medicine, 20, 395-411.
Stansfeld, S.A. (1992). Noise, noise sensitivity and psychiatric disorder. Psychological Medicine Monograph 22. Cambridge: Cambridge University Press.
Przecież NIC nie zbadano i niczego nie wyjaśniono, jedynie skonstruowano iż jak kogoś podda się działaniu hałasu to puszczą mu nerwy szybciej niż innym. Ciekawe ile kosztowały te badania?