Nie oceniaj pomysłu… po płci!

By: Boudewijn Berends

Wyobraź sobie twórczego geniusza. Sypie pomysłami z rękawa, myśli niezależnie, postępuje oryginalnie i nietypowo. A teraz zastanów się: wyobrażasz sobie kobietę czy mężczyznę? Kobiety niemal równie często jak mężczyźni poświęcają się karierze zawodowej, jednak mężczyźni zajmują większość stanowisk kierowniczych. Czy nierówność płci odbija się także na kreatywności? Amerykańscy naukowcy na łamach Psychological Science donoszą, że pomysły kobiet oceniamy gorzej od pomysłów mężczyzn.

Zgubiłeś klucze do domu? Zapomniałeś zapakować ładowarki do telefonu na wyjazd? Pomysłowość uratuje Cię w niejednej sytuacji, a w wielu przypadkach sprawi radość i satysfakcję. Myślenie twórcze przydaje się w różnych zawodach, pracodawcy często wymieniają je jako jedną z najbardziej pożądanych umiejętności u pracownika. Twórczość nie kończy się jednak na samym wymyśleniu nowej idei. Dalszy los pomysłu zależy od oceny środowiska: partnera, szefa, współpracowników, a także od umiejętności przekonania innych do swojej wizji. Czy stereotypowe postrzeganie płci wpływa na to, jak oceniamy wytwory kobiet i mężczyzn?

Doktorantka Devon Proudfoot wraz z Aaronem Kay i Christy Koval przewidywali, że postrzeganie twórczości może zależeć od sprawczości (widzianej jako typowo męska) i wspólnotowości (postrzeganej jako kobieca). Sprawczość wiąże się z niezależnym zachowaniem, ryzykanctwem i samodzielnością. Troszczenie się, wrażliwość na innych oraz nastawienie na współpracę to charakterystyczne cechy wspólnotowości. Naukowcy przewidywali, że stereotypowo większa tendencja mężczyzn do niezależnego i samodzielnego postępowania prowadzi do przypisywania im większej kreatywności niż kobietom.

Czy pomysły mają płeć?

W pierwszym badaniu internauci zostali losowo przydzieleni do jednej z dwóch grup, w których inaczej zdefiniowano kreatywność. Uczestnicy w jednym warunku przeczytali, że twórczość to zdolność do łamania schematów, postrzegania świata w oryginalny sposób i odbiegania od tradycji. W drugiej grupie badani dowiadywali się, że twórczość to zdolność do wiązania różnych koncepcji i umiejętność oryginalnej syntezy idei. Następnie wszyscy oceniali, na ile różne cechy osobowości są ważne w myśleniu twórczym. Były to cechy stereotypowo męskie i sprawcze (np. kompetencja, skłonność do ryzyka i odwaga), a także stereotypowo kobiece i wspólnotowe (np. wrażliwość, pomocność, wyrozumiałość).

Wyniki potwierdziły przypuszczenia badaczy: uczestnicy w obu warunkach uważali, że cechy typowo męskie są ważniejsze w kreatywności, niż cechy kobiece. Ta tendencja była szczególnie silna wtedy, gdy twórczość ujmowano jako zaprzeczanie schematom i patrzenie na świat w nietypowy, wyjątkowy sposób.

W drugim badaniu psychologowie postanowili zaprezentować wytwory z dziedziny stereotypowo męskiej (architektura) i kobiecej (moda). Uczestnicy czytali charakterystykę architekta lub projektanta mody, który był albo kobietą albo mężczyzną (byli przypisani do jednego z czterech warunków: architekta-kobiety, architekta-mężczyzny, projektantki-kobiety i projektanta-mężczyzny). Następnie oceniali kreatywność twórców trzech autentycznych projektów domów lub ubrań. Ponownie wyniki okazały się zgodne z hipotezą: w dziedzinie architektury projekty mężczyzn oceniano jako bardziej twórcze, niż te same projekty kobiet. Co ciekawe, przy ocenie projektantów mody nie było takiej różnicy między kobietą a mężczyzną. Mężczyzna-architekt był także oceniany jako bardziej kreatywny niż mężczyzna-projektant mody. Kreatywność kobiet oceniano tak samo, niezależnie od dziedziny.

W kolejnym badaniu przeanalizowano oceny stu popularnonaukowych wystąpień kobiet i mężczyzn opublikowanych na stronie TED.com. Okazało się, że przemówienia mężczyzn były szacowane jako bardziej „pomysłowe” niż kobiet w pięciu dziedzinach: technologii, rozrywce, nauce, biznesie i problemach we współczesnym świecie. Naukowcy zauważyli, że ta różnica nie wynika z innych cech wystąpień: na ile były „pouczające” i „przekonujące”. Ostatnie dwa badania przeprowadzono w środowisku biznesowym, co pozwoliło na uogólnienie wyników na funkcjonowanie w firmie.

Przełożeni oceniali swoje podwładne jako mniej twórcze niż swoich podwładnych. Nie było takich różnic, gdy te same kobiety i mężczyzn oceniali ich podwładni. To świadczy o tym, że gdy szef ocenia kreatywność swoich podwładnych, to ta ocena może być niesprawiedliwa wobec kobiet-komentuje Devon Proudfoot

– Podobnie jest z podejmowaniem ryzyka: gdy robi to mężczyzna, wydaje nam się bardziej twórczy, niż gdy ryzykantką jest kobieta. Mężczyźni też cierpią na stereotypowym wizerunku swojej płci: gdy podejmują ryzykowne decyzje, oceniani są jako bardziej kreatywni, niż wtedy, gdy ich decyzje nie są oparte na ryzyku – zauważa autorka badania. W rzeczywistości nie ma różnic międzypłciowych w poziomie twórczości, jak wynika z badań Baera i Kaufmana. Jednak stereotypowe postrzeganie mężczyzn jako sprawczych i kobiet jako wspólnotowych może prowadzić do niewłaściwej oceny ich pomysłów. Miejmy nadzieję, że ta stronniczość nie powstrzyma nas przed zauważeniem prawdziwie innowacyjnych idei.

Więcej informacji:
(C) Zdjęcie Boudewijn Berends
Proudfoot, D., Kay, A. C., & Koval, C. Z. (2015). A Gender Bias in the Attribution of Creativity Archival and Experimental Evidence for the Perceived Association Between Masculinity and Creative Thinking. Psychological science, 26(11), 1751-1761.
PEŁNY TEKST ARTYKUŁU
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
6 comments
  1. Oczywiście że kobiety są mniej kreatywne na tle ogółu ludzkości. (Przeszłości oraz teraźniejszość) Fakt wynikający ze statystyk.

    1. “W rzeczywistości nie ma różnic międzypłciowych w poziomie twórczości, jak wynika z badań Baera i Kaufmana.”

      1. W twórczym myśleniu nie ma różnic. Tylko, że kobieta rodzi dzieci, z ciążą bywają problemy, ma też mniej czasu na ogarnięcie sobie życia. 90% kobiet gardzi myśleniem abstrakcyjnym “bujającym w obłokach” ” Podstolina: od Cześnika ma zlecenie, i zachodzi tak z daleka, tam gdzie się go dawno czeka, GŁUPI MĘDREK” i skupia na praktycznych aspektach życia z tego powodu proszę pani. Ja zostawiony w dziczy może przeżyję, kobieta ( z reguły w ciąży i z gromadką dzieci) z pewnością nie przeżyje – takie były warunki które nas ukształtowały. Pani przeprowadzi prosty test – przepyta pani grupę losowo wybranych kobiet z tematu z którego miały w szkole czy na studiach 5 – większość nie będzie miała pojęcia o danym zagadnieniu z którego same miały piątki – nie dlatego że są głupie – po prostu mają to tak naprawdę ” w głębokim poważaniu” Feministek napędzanych kompleksami “dorównania facetom” wynikającymi z problemów z tatusiem, jest mało, reszta kobiet konformistycznie udaje – bo takie zostały narzucone chore trendy społeczne ( przez feministki) i są na to badania proszę pani. Kobieta na emeryturze, kiedy już nic nie musi, czym się interesuje w 90%? – tureckimi serialami.

  2. Trudno oceniać co tak po prawdzie było wartościowane, bo nie znamy tych pomysłów, wystąpień ani projektów. Owszem robi wrażenie gdy (o ile dobrze zrozumiałem) “w dziedzinie architektury projekty mężczyzn oceniano jako bardziej twórcze, niż te same projekty kobiet”,

    to faktycznie zasługuje na przyganę.

    Z drugiej strony trudno nie dostrzec że kobiety mają tendencję do deprecjonowania własnych osiągnięć (czy to nawyk ewolucyjny żeby nie zniechęcać samców, czy jakiś inny czynnik, trudno orzekać), tak jak trudno też nie dostrzec że setki tysięcy lat ewolucji naczelnych preferowały tradycyjny model samca jako “sprawczego” a samicę jako “wspólnotową” i z ich perspektywy można traktować ostatnie kilkadziesia lat jako.. aberrację.

  3. Wyobraź sobie totalnego idiotę. Gada głupoty i strzela gafy, myśli stereotypami i nie bierze odpowiedzialności za swoje czyny. A teraz zastanów się: wyobrażasz sobie kobietę czy mężczyznę? :P
    Język, odczarujmy język!

    1. A co rozumiesz pod pojęciem “odczarować” – bo jeśli tzw. “język równościowy” to od razu zaznaczam iż jest to język oszukiwania rzeczywistości a nie jej opisywania.

Comments are closed.

Related Posts
Czytaj dalej

Uśmiechnij się!

Naukowcy od dawna interesują się wyrażaniem i spostrzeganiem prawdziwości emocji, ukazujących się na twarzach ludzi. Czy łatwo jest…
Czytaj dalej

Seniorzy – altruiści

Negatywne stereotypy krążące wokół starości przedstawiają ludzi starych m.in. jako osoby zgorzkniałe, nieszczęśliwe, złośliwe, biedne, niezaangażowane, mało aktywne…