Gdzie ten faul?!

Mistrzostwa Świata w piłce nożnej za nami.  Zawody o tej randze zawsze wiążą się wieloma emocjami, a tych w Afryce nie brakowało. Nie uznane bramki, niesprawiedliwie przyznane rzuty karne lub kontrowersyjne faule to jedne z wielu błędów jakie mogą popełnić sędziowie podczas meczu. Już na samą myśl o Howardzie Webbie, polskim kibicom zaciskają się pięści. Tym ciekawsze więc wydają się  wyniki eksperymentu związanego z jednym z podstawowych błędów percepcyjnych.
O tym jak bardzo o wyniku spotkania może zaważyć podyktowanie rzutu wolnego lub karnego nikogo nie trzeba przekonywać. Trudniej wyjaśnić, że błąd popełniony przez sędziego może wynikać  z kultury, w której się wychował. Okazuje się, że nauka czytania od lewej do prawej strony wpływa na sposób w jaki spostrzegamy oraz rozumiemy wydarzenia zachodzące w świecie.

Czy jesteś za wprowadzeniem technologii linii bramkowej?

  • Tak, bo dość mam błędów sędziów (63%, 22 Votes)
  • Nie ma to dla mnie znaczenia (20%, 7 Votes)
  • Nie, bo to dzięki błędom sędziów mamy tyle emocji (14%, 5 Votes)
  • Nie mam zdania (3%, 1 Votes)

Total Voters: 35

Loading ... Loading ...

Alexander Kranjec oraz jego współpracownicy, postanowili sprawdzić jak powszechny błąd percepcyjny, wynikający z kulturowych uwarunkowań, wpływa na decyzje o odgwizdaniu faulu. Wyniki wcześniejszych badań sugerują, że sieć neuronalna mózgu tworzona jest pod wpływem silnych preferencji językowych. Porównania populacji czytających od prawej do lewej (Arabowie i Żydzi) oraz od lewej do prawej (kraje zachodnie) pokazują, że nawyki związane z spostrzeganiem oraz ruchem są pod silnym wpływem rozwoju umiejętności czytania i pisania. Tym samym warunkują sposób w jaki myślimy o wydarzeniach.

I tak komentator włoski ocenia gol strzelony od lewej do prawej jako piękniejszy niż komentator arabski dla którego najlepsze bramki, to te strzelone od prawej do lewej. Trickiem wykorzystującym naszą poznawczą słabość najczęściej posługują się filmowcy. Właśnie dlatego pozytywni bohaterowie pojawią się na ekranie wchodząc od lewej strony, a negatywni od prawej. Prawdopodobnie aby wzbudzić w widzach uczucie niepokoju, podobną sztuczkę  zastosowano w Czasie Apokalipsy, gdzie łódź głównych bohaterów poruszała się w lewą stronę.

Kranjec i jego koledzy sprawdzali czy osoby anglojęzyczne będą częściej sygnalizować faul, kiedy gra odbywa się w lewą stronę. W tym celu zaprosili do badania 12 praworęcznych osób (4 mężczyzn i 8 kobiet), które na co dzień grają jako piłkarze i doskonale znają zasady gry w piłkę nożną.

Średnia ilość fauli w obu grupach, © 2010 Kranjec et al. Źródło: www.plosone.org

W sumie badani oceniali 286 zdjęć dwóch biegnących piłkarzy: obrońcy i napastnika. W połowie z nich gra poruszała się w prawą stronę, a w drugiej połowie w lewą (patrz obrazek). Zadaniem uczestników było jak najszybsze podjęcie decyzji czy obrońca popełnił faul i naciśniecie klawisza. Jeśli faulu nie było, badani mieli nie reagować.

Wyniki pokazały, że uczestnicy orzekali o 3 faule więcej kiedy zdjęcia przedstawiały kierunek gry w lewą stronę w porównaniu do gry w prawą stronę, a różnica była istotna statystycznie (patrz wykres). Czas reakcji w przypadku obu rodzajów zdjęć był taki sam, a to czy badani byli lewo lub praworęczni nie miało znaczenia.

Niestety badacze nie potrafią jednoznacznie wyjaśnić działania tego mechanizmu. Podejrzewają, że życie w społeczeństwie, które poznaje świat czytając od lewej do prawej, wpływa na sposób spostrzegania niejasnych wydarzeń. Sam błąd natomiast polega na tym, że to co jest po lewej stronie uważamy za bardziej naturalne, tak samo jak ruch od lewej do prawej. Tym samym odwrotny kierunek jest  mniej naturalny i przyczynia się do popełnienia większej ilości błędów poznawczych.

System lewej kontroli diagonalnej, © 2010 Kranjec et al. Źródło: www.plosone.org

Odkrycie Kranjeca i jego kolegów dotyczy przede wszystkim zasad sędziowania. Popularny system lewej kontroli diagonalnej (ang. left diagonal system of control), w której sędzia porusza się po przekątnej boiska między lewymi rogami boiska (patrz obrazek) według przedstawionych wyników, faworyzuje odgwizdanie przewinienia dla obu drużyn.

Jednak w drugiej połowie sędzia może zmienić sposób sędziowania na system prawej kontroli diagonalnej i rodzić poważny problem, ponieważ tym razem gra w oczach sędziego przebiega w prawą stronę. Tym samym zagrania obrońców mogą być zuchwalsze i groźniejsze, a podczas ataku sędzia może odgwizdać mniej fauli. Według autorów może to prowadzić do niesprawiedliwej przewagi drużyny, która objęła prowadzenie.

Czy oznacza to, że powinniśmy zastąpić ludzi super czułymi czujnikami i maszynami, które pozbawione błędów poznawczych, ocenią sytuację lepiej niż zawodowy sędzia? Chyba większość kibiców zgodzi się ze mną, że nie. Bo czym byłaby piłka, gdyby nie prawdziwe emocje wynikające z błędów sędziowania. My widzieliśmy, że piłka strzelona przez Franka Lamparda była w bramce, ba!, cały świat widział, a urugwajski sędzia nie. A szkoda, bo podobno miała odmienić złą pasę Anglików w meczu z Niemcami.
ResearchBlogging.org

Więcej informacji:
Kranjec A, Lehet M, Bromberger B, & Chatterjee A (2010). A sinister bias for calling fouls in soccer. PloS one, 5 (7) PMID: 20628648
Print Friendly, PDF & Email
Total
0
Shares
Related Posts